Netwerk Democratie, Free Press Unlimited en Adviespunt klokkenluiders met de internationale partners Whistleblowing International Network (WIN) en Hermes Centre for Transparency and Digital Human Rights organiseerden op 18 juni 2014 de International Whistleblowers Conference 2014.
Veranderende wetgeving, technologische ontwikkelingen en de houding van de journalistiek spelen een grote rol in de kwetsbare positie van de klokkenluider. Bovendien is de positie van de media in relatie tot klokkenluiders sterk veranderd, en heeft soms een meer activitisch karakter gekregen. Naar aanleiding van deze opkomende rol van klokkenluiders besloten we om de handen ineen te slaan en een conferentie te organiseren over klokkenluiders.
Tijdens de conferentie onderzochten we wat we moeten doen om de positie van klokkenluiders te verbeteren. We bekeken deze positie, zowel nationaal als internationaal vanuit een juridisch, journalistiek en technologisch perspectief. Ook waren er beleidsmedewerkers aanwezig. Juristen, journalisten en techneuten dragen een gemeenschappelijk verantwoordelijkheid bij de bescherming van klokkenluiders in de huidige informatiemaatschappij, en probeerden we op 18 juni de kruisverbanden tussen deze verschillende perspectieven vinden.
Tijdens de conferentie onderzochten we wat we moeten doen om de positie van klokkenluiders vanuit een juridisch, journalistiek en technologisch perspectief te verbeteren.
Overdag behandelden we vragen zoals Hoe staat nationale wetgeving met betrekking tot klokkenluiders in relatie tot Europese wetgeving en internationale afspraken, en hoe zien deze wetten er eigenlijk uit? Welke technologische oplossingen en commerciele alternatieven zijn er nu voorhanden? Zijn journalisten toegerust op de bescherming van hun bronnen in de informatiesamenleving? En wat betekent Tor voor de digitale anonimiteit van de klokkenluider? Deze vragen proberen we te beantwoorden in plenaire sessies en workshops in het dagprogramma. We confronteerden juridische, journalistieke en technische professionals met elkaar, om zo een samenwerkingsstrategie te ontwikkelen die de positie van klokkenluiders in de democratische samenleving verbetert. Ook onderzochten we welke positie de media in deze veranderingen kan en wil innemen.
In de avond keken we terug op de gebeurtenissen rondom Edward Snowden en hoe dit de rol van de klokkenluider in onze democratische wereld centraal heeft gesteld. Met zijn onthullingen over het op grote schaal afluisteren van burgers door de Amerikaanse inlichtingendienst NSA heeft hij niet alleen de geheime diensten ter verantwoording geroepen, maar heeft hij ook aangetoond dat in onze huidige informatiesamenleving wetten aangepast moeten worden om de fundamentele vrijheden en grondrechten van burgers – onmisbaar voor een goed functionerende democratie – te beschermen.
Tegelijkertijd heeft hij laten zien dat de rol van de klokkenluider van groot belang is om misstanden binnen de overheden en bedrijven aan het licht te brengen. De persoonlijke situatie waarin hij zich nu bevindt, staat symbool voor de positie waarin vele klokkenluiders van grotere en kleinere misstanden in terecht komen.
We bekeken welke juridische, technologische en journalistieke consequenties de onthullingen van Snowden zowel nationaal als internationaal hebben gehad. Daarnaast werd er stilgestaan bij de rol en verantwoordelijkheden van klokkenluiders, wetgevers, journalisten en de internet gemeenschap.
Voor iedereen die er op 18 juni niet bij kon zijn en graag de conferentie wil terugkijken, hebben we hier de video’s van de dag bij elkaar gezet:
Opening Keynote by Annie Machon, and introductions by Fabio Pietrosanti, Anna Myers and Diana Schemo.
Debate: What is the future of the whistleblower? With Annie Machon, Axel Arnbak, Pieter Omtzigt and Diana Schemo
Evening debate: One year after Snowden – What have we learned? With Hans-Martin Tillack (STERN magazine), Alison Glick (GAP), Garrett Robinson (SecureDrop) and Yves Eudes (Le Monde). Moderated by Teun Gautier.
