OpenStad is een open source platform voor digitale participatie. Het bestaat uit een content managementsysteem (CMS) waarmee je je eigen websites kan inrichten. In de Leerkring Digitale Participatie Zuid-Holland ligt de focus op OpenStad. Tijdens de derde module werd ingegaan op het praktisch gebruik van de tool.
OpenStad wordt sinds 2016 ontwikkeld door de gemeente Amsterdam in samenwerking met het ministerie van Binnenlandse Zaken, de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) en andere gemeenten waaronder Haarlem en Den Haag. Het portaal Openstad.org biedt een rijkdom aan informatie die overzichtelijk is weergegeven. Ook staan er uitnodigende oproepen om deel te nemen aan de community en ondersteuning aan te vragen.
Modulair
Tijdens de Leerkring werd besproken hoe je praktisch aan de slag gaat. Het CMS van OpenStad is modulair. Dat betekent dat je zelf kunt kiezen welke functionaliteiten je aan je website toevoegt. De modules, ook wel widgets genoemd, kan je aan of uit zetten. Je kunt bijvoorbeeld je website inrichten met een widget die burgers de mogelijkheid biedt argumenten aan te voeren, een stem-tool, en een tijdlijn die het verloop van het project weergeeft. Het CMS is flexibel zodat je de website naar eigen inzicht en met gebruik van de huisstijl van jouw organisatie kunt inrichten.
Open source
De broncode van OpenStad is open. Dat wil zeggen dat het iedereen vrijstaat de software gratis te gebruiken, delen en aan te passen. Je kunt de broncode dan ook downloaden via een link op het OpenStad portaal. Het leuke van open source is dat iedereen aan de code kan bijdragen. Tijdens de Leerkring werd dit uitgelegd aan de hand van Energie uit de wijk. In dit Haagse participatieproject konden burgers ideeën indienen om hun wijk duurzamer te maken. De website werd ingericht met bestaande modules van OpenStad en er werden nieuwe functionaliteiten toegevoegd. Eén zo’n nieuwe module bracht burgers direct met elkaar in contact. Een buurtbewoner die zich wilde aansluiten bij een initiatief kon via een formulier contact opnemen met de initiatiefnemer. Zo konden burgers elkaar vinden zonder dat hun e-mailadres op de website werd gepubliceerd.
3D animaties van windmolens
De burgercontactfunctionaliteit zal in de toekomst aan het portfolio van OpenStad worden toegevoegd. Dat brengt wel meer werk met zich mee dan als de functie slechts eenmalig zou worden gebruikt. In het Haagse ontwikkelbudget is daarom extra geld begroot om deze module voor alle gemeenten beschikbaar te maken. Van de deelnemers aan de Leerkring kwam het idee om voor participatieprojecten waar veel gemeenten mee te maken hebben specifieke modules te ontwikkelen. Voor de Regionale Energiestrategieën zou bijvoorbeeld een widget kunnen worden ontwikkeld die met 3D animaties windmolens in het landschap toont. Dit idee werd enthousiast ontvangen door de aanwezige ontwikkelaar.
Demosite
Alle deelnemers aan de Leerkring Zuid-Holland krijgen een OpenStad demosite om te experimenteren met de software. Door concreet met de tool aan de slag te gaan, krijgen ze beter inzicht in de mogelijkheden. Daarbij werd wel opgemerkt dat de tool slechts een middel is en niet een doel op zich. Het is van belang het hele participatieproces goed te doordenken. Maar daar zijn de deelnemers zich inmiddels van bewust. Module 2 van de Leerkring was geheel gewijd aan het ontwerpen van het proces. Daarin kwam naar voren dat de vraag die je burger voor wilt leggen, helder geformuleerd moet zijn. Experimenteren met een demosite helpt bij het concretiseren van je proces. En het scherp krijgen van de vraag.
Burgers belonen?
Tijdens de Leerkring presenteerde de provincie Zuid-Holland het participatieproject Slimmer Reizen. Op dat moment stond het nog in de startblokken maar inmiddels staat het project live. Op de website nodigt de provincie burgers uit mee te denken over veiliger, duurzamer en makkelijker reizen. Die uitnodiging is krachtig samengebald in een heldere vraag: ‘Wat heb je nodig om slimmer te kunnen reizen?’. De website is opgemaakt met een sjabloon dat in het OpenStad CMS beschikbaar is en dus door iedereen gebruikt kan worden. Om burgers over de streep te trekken om mee te doen, krijgen indieners van ideeën een prijs. Ze ontvangen een probeeraanbod voor slimme reisalternatieven als deelfietsen en -auto’s. Dit riep discussie op bij de Leerkringdeelnemers. Sommigen vonden het een sympathiek aanbod. Maar anderen waren van mening dat burgers niet gelokt moeten worden met prijzen. Het feit dat je invloed kunt uitoefenen in het democratisch proces is op zichzelf de beloning.
Update uit de Provinciedeals Digitale Democratie.
Beeld: via OpenStad.org.
