“Wij proberen vanuit de participatiesamenleving met elkaar na te denken over de verzorgingsstaat van morgen” zegt kunstenaar Edwin Stolk over zijn project Basiskamp Entre Nous. Op zaterdag 2 september was Netwerk Democratie op het Basiskamp Entre Nous in Frederiksoord om met workshop en debat bij te dragen aan het themaweekend Democratie.
De Toekomst van de Verzorgingsstaat
Basiskamp Entre Nous is een omvangrijk project van kunstenaar Edwin Stolk dat een horizontaal onderzoek naar de hedendaagse verzorgingsstaat centraal zet. Het basiskamp is opgezet op het grondgebied van De Maatschappij van Weldadigheid in Frederiksoord, een proefkolonie opgericht in 1818 door generaal Johannes van den Bosch om de armoede in Nederland te bestrijden. Over de tijd verloor het experiment aan draagvlak en werd het humaniteit van de koloniën meer en meer betwist. Wel kunnen de proef koloniën vandaag de dag gezien worden als de bakermat van de hedendaagse verzorgingsstaat.
In samenwerking met het Ministerie van Defensie is er begin juni 2017 op deze historische locatie een leger basis aangelegd naar model van de Nederlandse landmacht in Irak. Het basiskamp ‘Entre Nous’ vormt hierdoor een humanitaire missie in eigen land met een kritische blik op het concept van maatschappelijke vernieuwing. In september 2017 functioneert het kamp als een tijdelijk laboratorium waar de zoektocht naar alternatieven voor onze verzorgingsstaat centraal staat. Voor de periode van een maand wonen in dit kamp (i.p.v. militairen) verschillende kunstenaars die in dialoog met hun omgeving zoeken naar mogelijke alternatieven voor reële problemen uit de Gemeente Westerveld. Hiernaast wordt er elk weekend randprogramma georganiseerd rond de thema’s democratie, arbeid, zorg, natuur en onderwijs.
De Toekomst van de Democratie
In het weekend van 2 september verzorgde Netwerk Democratie de publieksprogrammering binnen het thema Democratie. Tijdens de middagworkshop spraken we met een groep kunstenaars uit verschillende provincies, lokale bestuurders en bewoners over hun perspectief op de toekomst van de democratie. Een belangrijke vraag die naar boven kwam was hoe je een relatie tussen gemeente en bewoners creëert waarin er echt sprake is van zeggenschap en samenwerking. Hoe werk je aan een participatiemaatschappij met niet alleen plichten maar ook rechten? Dat er in een dorp zoals Frederiksoord een gemeenschap bestaat, werd als zeer waardevol geschat, maar toch blijft er vraag naar een betere toegankelijkheid van informatie en een daadwerkelijke methodiek om verschillende groepen mensen te bereiken en activeren. De hangt ook samen met de vraag of je burgerschap kan leren? In ieder geval zouden meer kansen voor uitwisseling en dialoog een brug kunnen vormen tussen de acties van het individu en de collectieve belangen.
Tijdens het avonddebat nam Josien Pieterse (directeur Netwerk Democratie) plaats in een panel met Henk Nijmeijer (100 jaar vrouwen kiezen), Ferenc van Damme (Participatie & Communicatie bij provincie Overijssel) en Daniel Kruithof (Right to Challenge, VNG). De centrale vraag van het debat was: Welke vorm van democratie past bij de toekomstige samenleving zoals die zich lijkt te ontwikkelen? Er was in het gesprek veel aandacht voor expertise: wie heeft er expertise en waarover is er expertise nodig? Wat vaak vergeten wordt, is dat er vergeleken met de snel wisselende ambtenarij, ook veel kennis ligt in het maatschappelijk veld en bij burgers. Er is dus baat bij het delen van kennis (zie de commons beweging) naast het borgen van kennis in instituties.
De rest van het programma kan bekeken worden op de website van Basiskamp Entre Nous
Lees ook het NRC artikel ‘Denken over de toekomst, in een Drentse legertent‘ door Gretha Pama
