Wanneer je een digitaal participatieproces inricht, wil je ook weten wat de impact daarvan is. Het Rathenau Instituut heeft een evaluatiekader voor participatie-instrumenten opgesteld om dat te meten. Dit evaluatiekader is gepubliceerd als onderdeel van het rapport Initiatieven voor digitale democratie op nationaal niveau. Aan de hand van dit kader kan de impact van verschillende instrumenten met elkaar vergeleken worden.
De hoofdvraag die met de meting wordt beantwoord, is in hoeverre het instrument de verbinding tussen burger en politiek of bestuur versterkt. Hiervoor wordt gekeken naar drie aandachtspunten:
- Input legitimiteit: vergroot het instrument de mate waarin wetgevings- en besluitvormingsprocessen open staan voor burgers? Bijvoorbeeld: draagt de tool ertoe bij dat burgers hun wensen, meningen en belangen kenbaar kunnen maken
- Proces legitimiteit: verbetert het instrument de betrokkenheid van burgers bij deliberatie- en afwegingsprocessen? Bijvoorbeeld: draagt de tool bij aan het inzichtelijk maken van hoe belangen worden afgewogen?
- Output legitimiteit: de mate waarin het instrument de doorwerking van betrokkenheid van burgers faciliteert. Bijvoorbeeld: draagt de tool ertoe bij dat de bijdrage van burgers doorwerkt in de beleidsontwikkeling?
Toepassen van de meting
Het evaluatiekader biedt handvatten om elk van de drie aandachtspunten te meten. Dit wordt gedaan aan de hand van een aantal eisen die kunnen worden getoetst aan de hand van vragen. Voor input legitimiteit is gebruiksvriendelijkheid bijvoorbeeld een eis. Dit kan worden gemeten aan de hand van vragen als: ‘Is de tool toegankelijk voor iedereen in de doelgroep?’ en ‘Is de tool bruikbaar, betrouwbaar en veilig?’. Het volledige overzicht van het Evaluatiekader participatie-instrumenten is beschikbaar op pagina 105 van het Rathenau rapport.
Update uit de Provinciedeals Digitale Democratie door Stichting Netwerk Democratie. Dit artikel is gebaseerd op de bijdrage van het Rathenau Instituut aan de Leerkring Groningen. De sessie werd gegeven door Roos de Jong en Julia Jansen, onderzoekers aan het Rathenau instituut en co-auteurs van het rapport.
Beeld: via Pixabay.
